Matura z języka polskiego. Wskazówki i podpowiedzi CKE dla zdających

Jak napisać wypracowanie?

Egzaminy maturalne pisemne zaplanowano w tym roku od 5 do 22 maja. Część ustna natomiast potrwa od 9 do 24 maja.

Matura pisemna z języka polskiego przed swoją majową odsłoną ma również wersje próbne (ostatnia odbyła się w grudniu 2024). Ten test diagnostyczny zapoznaje uczniów z formułą egzaminu, ale przede wszystkim: jego wyniki wskazują mocne i słabe strony zdających.

Na podstawie analiz tych wyników specjaliści Centralnej Komisji Egzaminacyjnej wydali rekomendacje dla uczniów - przypomnienie o sprawach najważniejszych, od których zależy bardzo wiele.

Kluczowe jest polecenie

Część wskazówek CKE dotyczy rzeczy fundamentalnych. Jedną z nich – absolutnie kluczową – jest z pewnością uważne czytanie poleceń. CKE radzi, by wyodrębnić w poleceniu (podkreślić sobie) poszczególne elementy, a po napisaniu odpowiedzi sprawdzić, czy elementy te zostały uwzględnione.

REKLAMA

Niektóre pytania, przypomina CKE, wskazują na konieczność dokonania kilku czynności czy też działań, odwołania się, np. do dwóch zamieszczonych w arkuszu tekstów lub ich fragmentów.

Jako przykład na takie pytanie - i na zalecaną jego wstępną analizę (wyodrębnienie ważnych elementów) - CKE podała poniższą rekomendację.

Powiązane z tym mogą być te kolejne porady CKE.

• "Nie musisz pisać wszystkiego, o czym wiesz na dany temat - odpowiadaj na pytanie, które zostało Ci postawione".
• "Do napisania notatki syntetyzującej mogą się okazać przydatne odpowiedzi, do zadań, które rozwiązywałeś(-aś) wcześniej".
• "W odpowiedziach do zadań nie cytuj tekstu, ponieważ powinieneś/powinnaś odpowiadać własnymi słowami".
• "W części testowej zwróć szczególną uwagę na zadania, w których masz odwołać się do dwóch tekstów – nie zapominaj o tym w uzasadnieniu odpowiedzi".

Jak napisać dobre wypracowanie?

Zasadę uważnej analizy polecenia i wyodrębnienia informacji kluczowych CKE zaleca w każdym miejscu matury pisemnej z języka polskiego. Przy zadaniach w teście "Język polski w użyciu" oraz, rzecz jasna, przy wypracowaniu.

REKLAMA

Przy wyborze tematu wypracowania należy, przypomina CKE, zdecydować się na ten, do którego potrafi się dobrać odpowiednią lekturę obowiązkową (z listy lektur zamieszczonych w arkuszu egzaminacyjnym) i inny utwór literacki.

Natomiast co do lektury obowiązkowej: należy dobrać taką, którą zna się dobrze. Ta być może oczywista zasada jest o tyle ważna, że – przestrzega CKE – nieznajomość losów głównych bohaterów lub nieznajomość głównych wątków utworów może się przyczynić do powstania błędu kardynalnego, co oznacza, że za wypracowanie można otrzymać zero punktów.

Nie powinno się streszczać całego utworu

Ważna jest również zasada przywoływania w wypracowaniu konkretnych treści (sytuacji) z lektury – bez streszczania całości danego utworu literackiego. Treści te, uwaga, należy przedstawić funkcjonalnie: tak, by pełniły funkcję argumentacyjną, potwierdzającą tok rozumowania, przyjętą tezę. "Odwołania do utworów literackich redaguj w ścisłym związku z problemem zawartym w temacie", zaznacza CKE.

Maturzysta powinien w wypracowaniu przywołać także dwa konteksty: by pogłębić interpretację tekstów głównych, by wzbogacić swoją wypowiedź, by uczynić ją wieloaspektową. Konteksty te mogą być historyczne, filozoficzne, biblijne mitologiczne czy biblijne.

REKLAMA

Poza tym, dodają specjaliści Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, należy pamiętać o przemyślanej strukturze wypracowania (spójność, powiązanie między wstępem, częścią zasadniczą i zakończeniem) oraz o wieńczącej dzieło korekcie językowej swojego tekstu.

Źródło: Polskie Radio/Centralna Komisja Egzaminacyjna