Przebudzenie czarnej dziury. Nieprzewidywalna, pierwszy raz widzimy ją w akcji

Przebudzenie czarnej dziury

Supermasywne czarne dziury, miliony razy masywniejsze od naszego Słońca, kryją się w centrum większości galaktyk – tłumaczy Europejska Agencja Kosmiczna (ESA). Jednak bardzo trudne je namierzyć z Ziemi. Dzieje się tak, gdy nie pożerają materii, ale akurat przebywają w "fazie uśpienia". Te kosmiczne potwory nie pochłaniają bowiem materii przez cały czas. Mają przerwy. Jedna z czarnych dziur, po długiej bezczynności, dała o sobie znać. Badacze z ESA teraz obserwują ją "w akcji".

To czarna dziura w centrum galaktyki SDSS1335+0728 w gwiazdozbiorze Panny. Oddalona jest od nas o 300 milionów lat świetlnych. Badacze piszą, że po dziesiątkach lat braku aktywności zaczęła emitować błyski rentgenowskie. Aktywacja czarnej dziury została zauważona już w 2019 roku. Wtedy galaktyka, w której się znajdowała, nagle się rozświetliła. W lutym 2024 roku zaczęła wysyłać impulsy promieniowania rentgenowskiego.

Czarna dziura zaczęła się zachowywać inaczej, niż zakładają modele naukowe

"To rzadkie wydarzenie daje astronomom możliwość obserwowania zachowania czarnej dziury w czasie rzeczywistym, przy użyciu rentgenowskich teleskopów kosmicznych XMM-Newton oraz NASA NICER, Chandra i Swift. Zjawisko to znane jest jako erupcja quasi-periodyczna, czyli QPE. QPE to krótkotrwałe rozbłyski. I to jest pierwszy raz, kiedy zaobserwowaliśmy takie wydarzenie w czarnej dziurze, która wydaje się budzić", wyjaśnia ESA Lorena Hernández-García, badaczka z Uniwersytetu Valparaiso w Chile.

REKLAMA

Zauważenie tego nie byłoby możliwe, jak zaznacza, gdyby nie superczuły teleskop rentgenowski. Był w stanie wykryć "tło" między rozbłyskami. Z nieznanych przyczyn te błyski są znacznie silniejsze i przebiegają w innym tempie, niż się spodziewano na podstawie dotychczasowych modeli. Naukowcy muszą się dowiedzieć dlaczego. 

Czym jest czarna dziura?

Czarna dziura to obszar czasoprzestrzeni, którego nic – łącznie ze światłem i informacją – nie może opuścić. Zachowuje się jak ciało doskonale czarne, nie odbija światła. Otacza ją sfera tzw. horyzontu zdarzeń, która oddziela obserwatora od zdarzeń, o których nie może on nigdy otrzymać żadnych informacji. Horyzont zdarzeń to tzw. granica bez powrotu. Ciała te nie są wciąż dobrze zbadane i istnieje wiele związanych z nimi hipotez.

***

Czytaj także: 

• Rosja może użyć broni jądrowej w kosmosie. Szef NATO ostrzega
• Misja IGNIS. Te polskie przedmioty zabiorą ze sobą astronauci
• BlackHoleCam, czyli zobaczyć czarną dziurę

Źródło: ESA/Wikipedia/agkm

REKLAMA